فشار خون، نیرویی است که خون به دیواره رگ ها وارد می کند. این نیرو به دلیل پمپاژ خون توسط قلب در سراسر بدن ایجاد می شود. در روند اندازه گیری و اعلام فشار افراد دو نوع فشار خون وجود دارد و به صورت سیستولیک بر دیاستولیک اعلام می شود.
- فشار خون سیستولیک: این فشار زمانی که قلب منقبض می شود و خون را به داخل رگ ها پمپ می کند، اندازه گیری می شود در واقع فشار خون سیستولیک که عدد اول در اندازه‌گیری فشار خون است، نشان‌دهنده حداکثر فشاری است که خون شما به دیواره شریان‌ها وارد می‌کند زمانی که قلب شما منقبض می‌شود. فشار خون سیستولیک بالا زمانی است که عدد اول اندازه‌گیری فشار خون شما به طور مداوم بالاتر از 130 میلی‌متر جیوه برای اکثر بزرگسالان زیر 65 سال باشد و یک عامل خطر قابل توجه برای بیماری‌های قلبی و عروقی، سکته مغزی، نارسایی کلیه و سایر مشکلات سلامتی است.
- فشار خون دیاستولیک: این فشار زمانی که قلب در حال استراحت است و خون از طریق رگ ها به قلب باز می گردد، اندازه گیری می شود در واقع فشار خون دیاستولیک که عدد دوم در اندازه‌گیری فشار خون است، نشان‌دهنده حداقل فشاری است که خون شما به دیواره شریان ها وارد می‌کند زمانی که قلب شما در حال استراحت است. فشار خون دیاستولیک بالا زمانی است که عدد دوم اندازه‌گیری فشار خون شما به طور مداوم بالاتر از 80 میلی‌متر جیوه برای اکثر بزرگسالان زیر 65 سال باشد.
فشار خون طبیعی و سطوح مختلف فشار خون:
دسته‌بندی فشار خون طبیعی بر اساس آخرین دستورالعمل‌های انجمن قلب آمریکا (AHA) 2017:
فشار خون طبیعی:
- فشار زیر 120/80 میلی‌متر جیوه: برای اکثر بزرگسالان زیر 65 سال
- فشار زیر 130/85 میلی‌متر جیوه: برای بزرگسالان 65 تا 79 سال
- فشار زیر 140/90 میلی‌متر جیوه: برای بزرگسالان 80 ساله و بالاتر
جدول فشار خون نرمال در سنین مختلف
گروه سنی | فشار خون سیستولیک (mmHg) | فشار خون دیاستولیک (mmHg) |
6 تا 12 سال | کمتر از 110 | کمتر از 75 |
13 تا 18 سال | کمتر از 120 | کمتر از 80 |
19 تا 40 سال | کمتر از 130 | کمتر از 85 |
41 تا 59 سال | کمتر از 140 | کمتر از 90 |
| 60 تا 79 سال | کمتر از 150 | کمتر از 90 |
| 80 سال به بالا | کمتر از 160 | کمتر از 90 |
نکات مهم در رابطه با جدول
- این فقط یک راهنمای کلی است و ممکن است فشار خون طبیعی شما کمی متفاوت باشد.
- اگر سابقه خانوادگی فشار خون بالا، بیماری قلبی یا کلیوی دارید، یا اگر باردار هستید، باید با پزشک خود در مورد فشار خون طبیعی خود صحبت کنید.
- پزشک شما ممکن است با توجه به شرایط سلامتی شما، اهداف متفاوتی برای فشار خون شما تعیین کند.
دسته‌بندی فشار خون بالا بر اساس آخرین دستورالعمل‌های انجمن قلب آمریکا (AHA) 2017:
- مرحله 1: 120/80 تا 139/89 میلی‌متر جیوه
- مرحله 2: 140/90 تا 159/99 میلی‌متر جیوه
- مرحله 3: 160/100 میلی‌متر جیوه یا بالاتر
- مرحله 4: فشار خون سیستولیک 180 میلی‌متر جیوه یا بالاتر یا فشار خون دیاستولیک 110 میلی‌متر جیوه یا بالاتر
فشار خون بالا (مرحله 1):
- در این مرحله، فشار خون شما کمی بالاتر از حد طبیعی است.
- شما در معرض خطر ابتلا به بیماری قلبی و سایر مشکلات سلامتی هستید حتما به صورت مرتب فشار خون خود را از طریق دستگاه فشار سنج پایش کنید.
- باید با پزشک خود در مورد راه های کاهش فشار خون خود صحبت کنید که شامل راهکار های طبیعی مثل ورزش و رژیم غذایی سالم است.
فشار خون بالا (مرحله 2):
- در این مرحله، فشار خون شما به طور قابل توجهی بالاتر از حد طبیعی است.
- شما در معرض خطر جدی ابتلا به سکته مغزی و سایر مشکلات قلبی هستید در صورت بی توجهی احتمال بروز بیماری های قلبی بسیار بالا است.
- باید با پزشک در مورد درمان فشار خون خود صحبت کنید و بالای 70 درصد نیاز به مصرف دارو خواهید داشت، در زمان مراجعه به پزشک لیستی از اعداد فشار خون خود قبل و بعد از غذا، بعد از بیدار شدن، قبل خواب و در زمان احساس ناراحتی داشته باشید می توانید فشار خون خود را با استفاده از دستگاه فشارسنج کوئیک مد مدل PQ-56 به راحتی در خانه اندازه گیری کنید.
فشار خون بالا (مرحله 3):
- در این مرحله، فشار خون شما بسیار بالا است.
- در صورت عصبی شدن و وارد شدن شوک های ناگهانی شما در معرض سکته مغری خواهید بود و در معرض خطر فوری ابتلا به بیماری حاد قلبی هستید.
- باید با پزشک در مورد درمان فوری فشار خون خود صحبت کرده از مصرف روغن و نمک به صورت جدی خودداری کنید صد در صد از قرص های فشار استفاده کنید و روتین آنرا پشت گوش نندازید.
فشار خون بالا (مرحله 4):
- در این مرحله، فشار خون شما به طور خطرناکی بالا همراه با سرخی پوست صورت و عدم تعادل و ناتوانی در ایستادن است که معمولا در زمان عصبانیت و شوک عصبی برای افراد درگیر با بیماری فشار خون بالا رخ می دهد .
- شما در معرض خطر فوری عوارض تهدید کننده زندگی هستید و احتمال پاره شدن عروق وجود دارد.
- باید فوراً به نزدیک ترین اورژانس مراجعه کرده و یا در صورت تنها بودن با شماره 115 تماس بگیرید و جدا از رانندگی خودداری کنید.
دسته‌بندی فشار خون پایین بر اساس آخرین دستورالعمل‌های انجمن قلب آمریکا (AHA) 2017:
- مرحله1: 100/70 میلی‌متر جیوه
- مرحله2: 70-90/60 میلی‌متر جیوه
- مرحله3: کمتر از 80/50 میلی‌متر جیوه
فشار خون پایین (مرحله 1):
- در این مرحله، فشار خون شما کمی پایین‌تر از حد طبیعی است تا حدی که برای بانوان در زمان عادت ماهیانه ممکن است نرمال باشد.
- ممکن است علائمی مانند سرگیجه و سبکی سر داشته باشید و یا بی حال به نظر برسید .
- اگر این علائم شما را آزار می‌دهد، باید با پزشک خود صحبت کنید.
فشار خون پایین (مرحله 2):
- در این مرحله، فشار خون شما به طور قابل توجهی پایین‌تر از حد طبیعی است.
- ممکن است علائم شدیدتری مانند از دست دادن هوشیاری یا تاری دید داشته باشید.
- باید فوراً به پزشک مراجعه کنید سبک زندگی و رژیم غذایی خود را اصلاح کنید، برای بانوان در زمان عادت ماهیانه ممکن است نیاز به سرم و یا دارو باشد.
فشار خون پایین (مرحله 3):
- در این مرحله، فشار خون شما بسیار پایین تر از عدد نرمال است.
- شما در معرض خطر فوری عوارض تهدید کننده زندگی هستید.
- باید فوراً به اورژانس مراجعه کرده و از درمان های خانگی پرهیز کنید.
عوامل خطر ابتلا به فشار خون بالا:
- سن: با افزایش سن، خطر ابتلا به فشار خون بالا افزایش می یابد.
- سابقه خانوادگی: اگر سابقه خانوادگی فشار خون بالا دارید، بیشتر در معرض ابتلا به آن هستید.
- چاقی یا اضافه وزن: اضافه وزن یا چاقی خطر ابتلا به فشار خون بالا را افزایش می دهد.
- عدم فعالیت بدنی: کم تحرکی خطر ابتلا به فشار خون بالا را افزایش می دهد.
- رژیم غذایی ناسالم: رژیم غذایی سرشار از نمک، چربی اشباع شده و کلسترول می تواند خطر ابتلا به فشار خون بالا را افزایش دهد.
- سیگار کشیدن: سیگار کشیدن به رگ ها آسیب می رساند و خطر ابتلا به فشار خون بالا را افزایش می دهد.
- مصرف بیش از حد الکل: مصرف بیش از حد الکل می تواند خطر ابتلا به فشار خون بالا را افزایش دهد.
- برخی از بیماری های خاص: بیماری های کلیوی، دیابت و آپنه خواب می تواند خطر ابتلا به فشار خون بالا را افزایش دهد.
عوارض فشار خون بالا:
فشار خون بالا می تواند به مرور زمان به رگ ها و اندام های حیاتی بدن آسیب برساند. این امر می تواند منجر به مشکلات جدی سلامتی مانند:
- بیماری قلبی: فشار خون بالا می تواند خطر ابتلا به حمله قلبی، سکته مغزی و نارسایی قلبی را افزایش دهد.
- بیماری عروقی مغزی: فشار خون بالا می تواند خطر ابتلا به سکته مغزی را افزایش دهد.
- بیماری کلیوی: فشار خون بالا می تواند به کلیه ها آسیب برساند و منجر به نارسایی کلیه شود.
- آسیب به چشم: فشار خون بالا می تواند به رگ های چشم آسیب برساند و منجر به مشکلات بینایی شود.
- زوال عقل: فشار خون بالا می تواند خطر ابتلا به زوال عقل را افزایش دهد.
عوارض فشار خون پایین:
- سرگیجه یا سبکی سر: این شایع ترین علامت افت فشار خون است و به دلیل کاهش جریان خون به مغز ایجاد می شود.
- گیجی یا مشکل در تمرکز: وقتی مغز به اندازه کافی اکسیژن دریافت نکند، ممکن است تمرکز و تفکر واضح دشوار باشد.
- ضعف یا خستگی: افت فشار خون می تواند باعث خستگی عضلانی و احساس ضعف عمومی شود.
- سرگیجه یا غش: در موارد شدید افت فشار خون، ممکن است فرد به دلیل کاهش ناگهانی جریان خون به مغز، دچار سرگیجه یا غش شود.
- تغییرات بینایی: برخی افراد در هنگام افت فشار خون ممکن است تاری دید یا لکه های سیاه داشته باشند.
- پوست سرد و رنگ پریده: هنگامی که جریان خون به پوست کاهش می یابد، ممکن است سرد و رنگ پریده شود.
- تنفس سریع و کم عمق: بدن ممکن است در تلاش برای جبران کمبود اکسیژن، تنفس را سریعتر و کم عمق تر کند.
- تشنگی غیرمعمول و کم آبی: افت فشار خون می تواند منجر به کم آبی بدن شود، که می تواند باعث تشنگی غیرمعمول شود.
سخن پایانی
شما برای پیشگیری و کنترل فشار خون بالا می توانید برخی تغییرات در سبک زندگی خود را مد نظر قرار دهید مثلا رژیم غذایی سرشار از میوه ها، سبزیجات، غلات کامل و لبنیات کم چرب را انتخاب کنید. نمک، چربی اشباع شده و کلسترول خود را محدود کنید. حداقل 30 دقیقه فعالیت بدنی متوسط در بیشتر روزهای هفته را هدف قرار دهید. اگر اضافه وزن دارید یا چاق هستید، حتی کاهش وزن اندک می تواند در روند بهبود فشار خون شما و رسیدن به سلامتی بسیار اثر گذار باشد.
منابع:
https://www.nhlbi.nih.gov/health/low-blood-pressure
