آب، منبع حیات و یکی از ضروری ترین نیازهای انسان است. اما آلودگی آب می تواند به یک تهدید جدی برای سلامت انسان تبدیل شود. آب آلوده می تواند حامل طیف وسیعی از عوامل بیماری زا باشد که می توانند باعث ابتلا به بیماری های مختلفی شوند. این مقاله به بررسی انواع بیماری های ناشی از آب آلوده، عوامل ایجاد کننده آنها، علائم، پیشگییری و راه های درمان می پردازد.
انواع بیماری های ناشی از آب آلوده
آب آلوده می تواند به طرق مختلفی به بدن انسان وارد شود و باعث ابتلا به بیماری های مختلفی شود. این بیماری ها می توانند از عفونت های خفیف تا بیماری های جدی و کشنده متقبیر باشند. برخی از مهم ترین بیماری های ناشی از آب آلوده عبارتند از:
1. بیماری های باکتریایی:
اسهال: این بیماری یکی از شایع ترین بیماری های ناشی از آب آلوده است. باکتری های مختلفی مانند سالمونلا، اشریشیا کلی و شیگلا می توانند باعث اسهال شوند. علائم اسهال شامل اسهال آبکی، اسستفراغ، درد شکم و تب است.
وبا: این بیماری عفونی شدید توسط باکتری Vibrio cholerae ایجاد می شود. آب آلوده به مدفوع انسان می تواند عامل اصلی انتشار این بیماری باشد. علائم وبا شامل اسهال شدید، استفراغ، کم آبی بدن و گرفتگی عضلات است.
تیفوئید: این بیماری توسط باکتری Salmonella Typhi ایجاد می شود. این باکتری از طریق آب آلوده به مدفوع انسان به بدن وارد می شود. علائم تیفوئید شامل تب بالا، سردرد، درد شکم، یبوست یا اسهال، و بثورات پوستی است.
حصبه: این بیماری توسط باکتری Yersinia enterocolitica ایجاد می شود. علائم حصبه شامل درد شکم، اسهال، تب، استفراغ و گاهی اوقات بثورات پوستی است.
2. بیماری های ویروسی:
هپاتیت A: این بیماری توسط ویروس هپاتیت A ایجاد می شود. آب آلوده به مدفوع انسان می تواند عامل اصلی انتشار این بیماری باشد. علائم هپاتیت A شامل زردی، خستگی، درد شکم، تهوع و استفراغ است.
هپاتیت E: این بیماری توسط ویروس هپاتیت E ایجاد می شود. آب آلوده به مدفوع انسان می تواند عامل اصلی انتشار این بیماری باشد. علائم هپاتیت E شامل زردی، خستگی، درد شکم، تهوع و استفراغ است.
نوروویروس: این ویروس می تواند باعث گاستروانتریت (التهاب دستگاه گوارش) شود. علائم نوروویروس شامل اسهال، استفراغ، درد شکم و تب است.
روتاویروس: این ویروس یکی از شایع ترین عوامل ایجاد کننده اسهال در کودکان است. علائم روتاویروس شامل اسهال، استفراغ، تب و درد شکم است.
3. بیماری های انگلی:
کریپتوسپوریدیوم: این انگل می تواند باعث اسهال، درد شکم، تب و استفراغ شود.
ژیاردیازیس: این بیماری توسط انگل Giardia lamblia ایجاد می شود. علائم ژیاردیازیس شامل اسهال، درد شکم، نفخ و گاز شکم است.
آمیبیازیس: این بیماری توسط انگل Entamoeba histolytica ایجاد می شود. علائم آمیبیاززیس شامل اسهال خونی، درد شکم، تب و استفراغ است.
شست وشوی انگلی: این بیماری توسط انگل Schistosoma ایجاد می شود. این انگل در آب های شیرین زندگی می کند و می تواند از طریق پوست به بدن انسان وارد شود. علائم شست وشوی انگلی شامل خارش پوست، تب، درد شکم و اسهال است.
عوامل ایجاد کننده آلودگی آب
عوامل متعددی می توانند باعث آلودگی آب شوند. برخی از مهم ترین عوامل عبارتند از:
فاضلاب: فاضلاب انسانی و حیوانی می تواند حاوی عوامل بیماری زا مانند باکتری ها، ویروس ها و انگل ها باشد. ورود فاضلاب به منابع آب می تواند باعث آلودگی آب و انتشار بیماری شود.
زباله های صنعتی: زباله های صنعتی می توانند حاوی مواد شیمیایی سمی و فلزات سسنگین باشند. ورود این مواد به منابع آب می تواند باعث آلودگی آب و ایجاد بیماری های مختلفی شود.
کشاورزی: استفاده از کودهای شیمیایی و آفت کش ها در کشاورزی می تواند باعث آلودگی آب های زیرزمینی و سطحی شود.
باران های اسیدی: باران های اسیدی می توانند باعتث آلودگی آب های سطحی و زیرزمینی شوند.
تغییرات آب و هوایی: تغییرات آب و هوایی می تواند باعث افزایش شدت و دفعات وقوع سیل و طوفان شود. این حوادث می توانند باعث ورود فاضلاب و زباله ها به منابع آب و آلودگی آنهها شوند.
علائم بیماری های ناشی از آب آلوده
علائم بیماری های ناشی از آب آلوده می توانند متفاوت باشند و به نوع عامل بیماری زا و شدت آلودگی بستگی دارند. برخی از علائم شایع عبارتند از:
اسهال
استفراغ
درد شکم
تب
سردرد
خستگی
زردی
بثورات پوستی
خارش پوست
کم آبی بدن
گرفتگی عضلات
پیشگیری از بیماری های ناشی از آب آلوده
پیشگیری از بیماری های ناشی از آب آلوده بسیار مهم است. برخی از راه های پیشگیری عبارتند از:
مصرف آب سالم: آب آشامیدنی باید از مناببع سالم و تصفیه شده باشد.
جوشاندن آب: آب آشامیدنی را قبل از مصرف به مدت حداقل 1 دقیقه بجوشانید.
استفاده از فیلتر آب: استفاده از فیلتر آب می تواند به حذف عوامل بیماری زا از آب کمک کند.
شستن دست ها: قبل از غذا خوردن و بعد از استفاده از توالت، دست های خود را با آب و صابون بشویید.
مصرف غذاهای پخته شده: غذاهای پخته شده را به طور کامل بپزید تا عوامل بییماری زا از بین بروند.
حفظ بهداشت محیط: محیط زندگی و کار خود را تمیز و بهداشتی نگه دارید.
حفظ بهداشت فردی: بهداشت فردی خود را رعایت کنید و از تماس با افراد بیمار خودداری کنید.
درمان بیماری های ناشی از آب آلوده
درمان بیماری های ناشی از آب آلوده به نوع بیماری و شدت آن بستگی دارد. برخی از روش های درمان عبارتند از:
مصرف مایعات: برای جلوگیری از کم آبی بدن، ماییعات کافی بنوشید.
مصرف دارو: پزشک ممکن است داروهای ضد اسهال، ضد استفراغ یا آنتی بیوتیک تجویز کند.
درمان حمایتثی: در برخی موارد، درمان حمایتی مانند تزریق مایعات یا بستری شدن در بیمارستان ممکن است لازم باشد.
نتیجه گیری
آب آلوده می تواند یک تهدید جدی برای سلامت انسان باشد. بیماری های ناشی از آب آلوده می توانند از عفونت های خفیف تا بیماری های جدی و کشنده متغیر باشند. پیشگیری از این بیماری ها بسیار مهم است و با رعایت بهداشت فردی و محیطی، مصرف آب سالم و پختن غذا به طور کامل می توان از ابتلا به آنها جلوگیری کرد. در صورت ابتلا به بیماری های ناشی از آب آلوده، مراجعه به پزشک برای دریافت درمان ضروری است.
منبع :WHO
